શબ્દસમૂહ માટે એક શબ્દ

'સ્વર' થી શરૂ થતાં
  1. અકથ્ય - કહી શકાય નહિ તેવું
  2. અકલ્પ્ય - કલ્પી કે સમજી ન શકાય તેવું
  3. અકરાંતિયું - ધરાય નહીં તેવું
  4. અક્ષત - વણ તૂટેલા ચોખા
  5. અક્ષયપાત્ર - જેમાંથી વસ્તુ ખૂટે નહિ તેવું પાત્ર
  6. અગણિત - ગણી શકાય નહિ તેટલું
  7. અચિરપ્રભા - આકાશમાં ઝબૂકતી વીજળી
  8. અજાતશત્રુ - જેનો કોઈ શત્રુ નથી તેવો
  9. અડિયલ - ચાલતાં ચાલતાં વારંવાર ઊભું રહી જનાર
  10. આત્મસ્થ - આત્મામાં સ્થિર થયેલું
  11. આત્મવંચના - પોતાની જાત સાથે છેતપીંડી
  12. આશ્રમ - વનમાં ઋષિમુનિઓનું નિવાસ્થાન
  13. અતીન્દ્રિય - ઇન્દ્રિયોથી જેનો અનુભવ ન થઈ શકે
  14. અતુલ - જેની તુલના ન થઈ શકે
  15. અધિક્ષક - તજવીજ કરનાર
  16. અનુકરણીય - અનુકરણ કરવા યોગ્ય
  17. અનિમેષ / અપલક - મટકું માર્યા વિના
  18. અનિર્વચનીય - શબ્દ દ્વારા જે વ્યક્ત થઈ ન શકે
  19. અનિવાર્ય - ટાળી ન શકાય તેવું 
  20. અનુપમ - ઉપમા ન આપી શકાય તેવું
  21. અભયારણ્ય - પ્રાણીઓ જ્યાં કોઈ ભય વિના સ્વતંત્રતાથી ભરી ભરી શકે તેવું વન
  22. અભિસારિકા - સંકેત પ્રમાણે પ્રેમીને મળવા જતી સ્ત્રી
  23. અભૂતપૂર્વ - પહેલાં કદી ના બન્યું હોય એવું
  24. અણીશુદ્ધ - કોઈપણ જાતની ખોડખાંપણ વિનાનું પૂરેપૂરું શુદ્ધ
  25. અરણ્યક - જંગલમાં વસનાર લોકો
  26. અવળવાણી - દેખીતા અર્થમાં અવળો અર્થ સૂચવતી વાણી
  27. અસબાબ - ઘરનો સરસામાન
  28. અસહ્ય - સહન ન કરી શકાય તેવું
  29. અસહિષ્ણુ - સહન ન કરી શકનાર
  30. આજીવન - જીવન સુધીનુ
  31. આત્મનિર્ભર - પોતાની જાત પર આધારિત
  32. આત્મવંચના - પોતાની જાતની છેતરપિંડી
  33. આનો - એક રૂપિયાનો સોળમો ભાગ
  34. આબાલવૃદ્ધ - બાળકથી માંડીને વૃદ્ધ સુધી
  35. આયત - કુરાનના વાક્યો
  36. આર્તનાદ - વેદનાનો ચિત્કાર
  37. આશ્રમ - વનમાં ઋષિમુનિઓનું નિવાસસ્થાન
  38. ઉટંગ - આધાર વગરની તરંગી વાત
  39. ઉત્ક્રાંત - વિકાસ પામેલું
  40. ઉદયાંચલ - કલ્પિત પર્વત
  41. ઊર્ધ્વગામી - ઊંચે ચડાવનારુ 
  42. ઉપત્પકા - પહાડની તળેટીની સમભૂમી 
  43. ઊર્ધ્વગમન - ઊંચે જવાની ક્રિયા
  44. ઊંબાડિયું - બળતું લાકડું
  45. ઊહાપોહ - તર્ક સામેનો તર્ક
  46. ઋત્વિજ - યજ્ઞ કરાવનાર બ્રાહ્મણ
  47. ઋતુંભરા - સત્યને ટકાવી રાખનાર દેવી
  48. ઐક્ય પ્રસારક - એકતા ફેલાવનાર
  49. ઐન્દ્રજાલિક - જાદુ-ટોણા કરનાર
  50. ઓઘલી - સૂકા ઘાસના પૂળાની ગંજી
  51. ઓતપ્રોત - એકબીજામાં પરોવાયેલું
  52. અંકુશ - હાથીને કાબૂમાં રાખવા વપરાતું સાધન
  53. અંડજ - ઈંડામાંથી ઉત્પન્ન થનારું 
  54. અંતરજામી, અંતર્યામી - અંતરમાં રહેલું જાણકાર
  55. અંતઃસ્પર્શી - હૃદયને સ્પર્શી જાય તેવું
'ક' થી શરૂ થતાં
  1. કટાક્ષ - આંખના ખૂણામાંથી જોવાની મોહક રીત
  2. કફન - શબને ઓઢડવાનું લૂગડું
  3. કમલાક્ષી - કમળ જેવી આંખોવાળી
  4. કર્ષણશક્તિ - નજીક ખેંચવાની શક્તિ
  5. કલ્પવૃક્ષ - ઈચ્છા અનુસાર સઘળું આપનાર વૃક્ષ
  6. કલગી - મુગટ પર મુકવાનો એક શણગાર
  7. કાકવંધ્યા - એક જ વાર ફળનારી સ્ત્રી
  8. કાજળી - મેશ પાડવાનું કોડિયું
  9. કાદંબરી - કદંબમાંથી બનતી એક મદિરા
  10. કામધેનુ - ઇચ્છેલું આપનારી ગાય
  11. કામણ - મોહિની લગાડવી તે
  12. કાયાકલ્પ - વૃદ્ધને યુવાન બનાવનારી આયુર્વેદિક પ્રકિયા 
  13. કિરતાર - સૃષ્ટિનો સર્જનહાર
  14. કૃતજ્ઞ - કરેલા ઉપકાર જાણનાર, 
  15. કુતઘ્ન - કરેલા ઉપકાર ભૂલી જનાર, ઉપકારના બદલે અપકાર કરનાર
'ખ' થી શરૂ થતાં
  1. ખાડું - ભેંસોનું ટોળું
  2. ખુશકી - જમીન પરનો માર્ગ
  3. ખૂમચો - ઢળતા કાંટાનો છીછરો થાળ
  4. ખોરડ - માટીની ભિંતનું નાનું ઘર
    'ગ' થી શરૂ થતાં
    1. ગજગામિની - હાથી જેવી ચાલ ચાલનારી
    2. ગભાણ - ગામના પાદર પરની ગૌચર જમીન
    3. ગભાર - મંદિરના અંદરનો ભાગ
    4. ગમક - સ્વરને કંપાવીને ગાવું તે
    5. ગુણકારી - ગુણ આપે(કરી આપે) તેવું
    6. ગૃહઉદ્યોગ - ઘરમાં ચાલતો ઉદ્યોગ
    7. ગોપનીય - ગુપ્ત રાખવા યોગ્ય
    'ઘ' થી શરૂ થતા
    1. ઘાણી - તેલીબીયા પીલવાનું યંત્ર
    'ચ' થી શરૂ થતાં
    1. ચિત્રવિલોપન - ચિત્ર ભૂંસાઈ જવું તે
    2. ચંદરવો - છતનું રંગબેરંગી કપડું
    'છ' થી શરૂ થતાં
    1. છીદ્રાન્વેષીપણું - અન્યના દોષ શોધવાનું વલણ
    'જ' થી શરૂ થતાં
    1. જાળિયું - મકાનમાં અજવાળા માટે મૂકેલી નાની બારી 
    2. જીવ વિજ્ઞાન - જીવ વિશેનું જ્ઞાન
    3. જ્વારા - તાજા ઉગેલા અંકુરો
    4. જંબુરિયો - મદારી કે જાદુગરનો મદદનીશ
    'ઝ' થી શરૂ થતાં
    1. ઝાંખરું - કાંટાવાળું ડાળખું
    'ટ' થી શરૂ થતાં
    1. ટિપ્પણી - સમજૂતી માટે નોંધ
    'ડ' થી શરૂ થતાં
    1. ડૂંડુ - બાજરાનું કણસલું
    'ત' થી શરૂ થતાં
    1. તકલાદી - મજબૂત કે ટકાઉ નહિ તેવું
    2. તકસાધુ - મળેલી તકનો સ્વાર્થ માટે ઉપયોગ કરનાર
    3. તકાજો - તાકીદની સખત ઉઘરાણી
    4. તગાવી - સરકાર તરફથી ખેડૂતને ધિરવામાં આવતાં નાણાં 
    5. તર્કસરણી - તર્કોની પરંપરા
    6. તરી - પાણી પર થઈને જતો માર્ગ
    7. તર્જની - અંગૂઠા પાસેની આંગળી
    8. તત્ત્વન્વેષી - તત્વને જાણવાની - શોધવાની વૃત્તિવાળું
    9. તારામૈત્રક - પ્રથમ નજરે થતો પ્રેમ, પ્રેમીઓની આંખોનુ મિલન
    10. તિતિક્ષા - સુખ દુઃખ આદિ દ્વ્ંદ્વોને ધીરજથી સહન કરવાની શક્તિ
    11. ત્રીભંગ - શરીરને ત્રણ સ્થળે વળાંક આપીને ઊભા રહેવાની રીત
    'થ' થી શરૂ થતાં
    1. થાપણ - સાચવી રાખવા સોંપેલી વસ્તુ
    'દ' થી શરૂ થતાં
    1. દધિમંથન - દહીં વલોવવાની ક્રિયા
    2. દંતકથા - મુખ પરંપરાથી ચાલી આવતી વાર્તા
    3. દમડી - પૈસાનો ચોથો ભાગ
    4. દરખાસ્ત - નમ્રતાથી કહેવું તે
    'ધ' થી શરૂ થતાં
    1. ધર્મનિરપેક્ષ - ધર્મને આધાર બનાવ્યા વિનાનું રાજ્ય
    2. ધર્માંતર - ધર્મ બદલવો તે
    3. ધરોહર - સાંસ્કૃતિક વારસો

    'ન' થી શરૂ થતાં
    1. નખશિખ - નખથી તે ઠેઠ શિખા સુધી
    2. નારદવેડા - બે જણને લડાવી મારવાનું કામ
    3. નિયામકબળ - નિયમનમાં રાખનાર
    4. નિરક્ષર - જરા પણ વાંચતાં-લખતાં આવડતું ન હોય
    5. નિર્મળ - મલિન નથી તેવું
    6. નિરર્થક - અર્થ વગરનું
    7. નૃવંશશાસ્ત્રી - જુદી જુદી જાતિઓના વંશનો અભ્યાસી
    'પ' થી શરૂ થતાં
    1. પગદંડી - ચાલવાની નાની કેડી 
    2. પગરવ - ચાલવાનો અવાજ
    3. પટ્ટશિષ્ય - ખાસ માનીતો શિષ્ય
    4. પદાઘાત - પગ વડે કરવામાં આવતો પ્રહાર
    5. પ્રત્યક્ષ - આંખની સામે
    6. પ્રદૂષણ - પર્યાવરણમાં જીવ સૃષ્ટિ માટે હાનિકારક ફેરફાર
    7. પરમાર્થ - પારકાના હિત માટે કાર્ય કરવું  
    8. પરસ્પરાશ્રય - એકબીજાનો આધાર
    9. પરસાળ - ઘરના મુખ્ય બારણા અને તેના સુધીનો ખુલ્લો ભાગ
    10. પરિપ્રેક્ષણ -  ચોમેર જોવું તપાસવું તે
    11. પરિભાષા - કોઈ પણ શાસ્ત્રની સાંકેતિક ભાષા
    12. પ્રવાલદ્વીપ - પરવાળાનો બેટ
    13. પ્રહર - ત્રણ કલાકનો સમયગાળો
    14. પરિભાષા - કોઈ પણ વિજ્ઞાનની સાંકેતિક ભાષા 
    15. પૃથિવીવલ્લભ - પૃથ્વી પર સૌને વ્હાલો કે ધરતી માતાનો વહાલો
    16. પાણ - પાકને પાણી પાવું તે
    17. પાતાળઝરણું - અતિ ઊંડે વહેતું ઝરણું
    18. પાયલાગણ - પ્રણામ કરવાની વિધિ
    19. પાર્થક્ય - અલગ અલગ હોવું તે
    20. પુનરોક્તિ - વારંવાર કહેવાયેલી વાત
    21. પુરાતત્વ - પુરાતન કાળનો વિષય
    22. પ્રિયદર્શી - જોવામાં પ્રિય લાગે તેવું
    23. પિષ્ટપેષણ - એકની એક વાત વારંવાર  કરવી 
    24. પ્રૌઢશિક્ષણ - મોટી ઉંમરનાને અપાતું શિક્ષણ
    25. પંગત - એકસાથે જમવા બેઠેલો આખો સમૂહ
    'બ' થી શરૂ થતાં
    1. બાષ્પીભવન - સૂર્યની ગરમીથી પાણીનું વરાળ થવું
    2. બિનવારસી - જેનો કોઈ વંશવારસ ન હોય તેવા
    3. બિનસાંપ્રદાયિક - સંપ્રદાયોના ભેદભાવ વિનાનું
    4. બંદરકૂદની - વાંદરો કૂદી જાય તેટલી પહોળી જગ્યા
    5. બંદીવાન - જેના હાથપગ બાંધેલા છે એવો
    'ભ' થી શરૂ થતાં
    1. ભક્તિધૌત - ભક્તિથી સ્વચ્છ થયેલું
    2. ભથવારી - ખેતરમાં ભાથું લઈને જનારી ખેડૂત સ્ત્રી
    3. ભાષ્ય - વિસ્તૃત વિવરણ
    4. ભોગળ - બારણું બંધ રાખવાનું આડું લાકડું કે લોખંડની પટ્ટી
    5. ભૂગર્ભવેત્તા - પૃથ્વીના પેટાળનું જ્ઞાન ધરાવનાર
    'મ' થી શરૂ થતાં
    1. મડાગાંઠ - સમાધાન શક્ય ન હોય તેવું ગૂંચ
    2. મણ - લગભગ વીસ કિલો જેટલું
    3. મતસહિષ્ણુતા - જુદા મતને ઉદારતાથી જોવો તે
    4. મતાન્તરક્ષમા - બીજાના મત પ્રત્યે ક્ષમાભાવ
    5. મનોવિજ્ઞાન - મનની ગતિવિધિ અને માનવ આચરણનો અભ્યાસ કરતું વિજ્ઞાન
    6. મરણીયું - જીવ પર આવી ગયેલું
    7. મરહૂમ - મૃત્યુ પામેલું 
    8. મરુભૂમિ - પાણી વગરની રેતાળ જગ્યા
    9. મર્મસ્થાન - શરીરનો સંવેદનશીલ ભાગ
    10. માદળીયું - ગળામાં પહેરવાનું મૃદંગ આકારનું તાવીજ
    11. માધુકરી - ઘેર ઘેર ભીખ માંગવી
    12. માનદ્ વેતન - પૈસા લીધા વિના કામ કરનાર
    13. મિતાહારી - નિયમિત પણે ઓછું ભોજન કરનારો
    14. મિમાંસક - શાસ્ત્રોનો જાણકાર
    15. મોભ - છાપરાંના ટેકારૂપ આડુ મુખ્ય લાકડું
    16. મોક્ષ - જન્મ અને મરણથી છુટકારો
    17. મોરારી - મુર નામના એક રાક્ષસને હણનાર
    18. મૃણાલિની - કમળની વેલ
    'ય' થી શરૂ થતાં
    1. યાવચ્ચંદ્રદિવાકરૌ - સૂર્ય અને ચંદ્રનું અસ્તિત્વ હોય ત્યાં સુધી
    'ર' થી શરૂ થતાં
    1. રક્તપાત - લોહી વહેવડવવું તે
    2. રોમાંચ - શરીર પરના રૂવા ઉભા થવા તે
    'લ' થી શરૂ થતાં
    1. લોકશાહી - લોકો દ્વારા ચાલતું શાસન 
    2. લોથું - જુવારનું કણસલું 
    3. લાભદાયી - લાભ કરી આપે તેવું
    'વ' થી શરૂ થતાં
    1. વડવાનલ - સમુદ્રમાં રહેલો અગ્નિ
    2. વણલોભી - લોભ વગરનું
    3. વ્યંજના - વ્યંગયાર્થનો બોધ કરાવતી શબ્દની શક્તિ
    4. વાગ્ધારા - અસ્ખલિત વહેતી વાણી 
    5. વાઢી - ઘી પીરસવા માટેનું વાસણ 
    6. વામકુક્ષી - ભોજન પછી ડાબે પડખે સુવું તે
    7. વિચારચર્ચાપૂર્વક - વિચાર અને ચર્ચા દ્વારા
    8. વિનિપાત - સંપૂર્ણ પતન થાય તે
    9. વેકરો - નદીની કંકરાવાળી જાડી રેતી
    10. વેધશાળા - આકાશમાંના ગ્રહ, તારાઓ આદિનું નિરીક્ષણ કરવા માટેનું સ્થળ
    'શ' થી શરૂ થતાં
    1. શબ્દશક્તિ - શબ્દના અર્થનો બોધ કરાવનાર શક્તિ
    2. શરાફ - ધિરનારનો ધંધો કરનાર
    3. શાખીયાં - ઝાડ પર પાકેલા ફળ
    4. શાલભંજિકા - મસ્તક પર ડાળીવાળી સ્ત્રીનું શિલ્પ
    'સ' થી શરૂ થતાં
    1. સપ્તરંગી - પાણીનાં મોજાં જેવી ચંચળ વૃત્તિવાળો 
    2. સમકાલીન - એક જ કાળમાં થઈ ગયેલા
    3. સમાનદ્રષ્ટિ / સમદૃષ્ટિ - સમાનદ્રષ્ટિ રાખનાર
    4. સ્મારક - યાદગીરીરૂપે રચાયેલી ઇમારત
    5. સમાલોચના - બધા પાસા ચકાસીને ક્યાસ કાઢવાની ક્રિયા
    6. સ્ત્રીદાક્ષીણ્ય - સ્ત્રીઓ પ્રત્યે દાક્ષીણ્ય, વિવેકપૂર્વકનો વ્યવહાર
    7. સદરહુ - આગળ જણાવેલું
    8. સર્વધર્મસમભાવ - બધા ધર્મો મારા છે તેવો ભાવ
    9. સ્વયંવર - કન્યા પોતે વર પસંદ કરે તે
    10. સહસ્રધારા - હજારો ધરાઓથી યુક્ત
    11. સૂત્ર - ધ્યેય તરીકે સ્વીકારેલું વાક્ય 
    12. સૂત્રકાર - ધ્યેયને લગતા નિયમો બનાવનાર
    13. સંગેમરમર - ચમકની છાંટવાળો આરસપહાણ
    'હ' થી શરૂ થતાં
    1. હઠાગ્રહ - પોતાનો મત સાચો છે તેવી હઠ 
    2. હરિકેન - સમુદ્રમાં ઉઠતું ઝંઝાવાતી તોફાન
    3. હસ્તઉદ્યોગ - યંત્ર વિના, હાથથી ચાલતો ઉદ્યોગ
    4. હાડોહાડ - ઘરે ઊંડે સુધી ભારે લાગણી થવી તે
    5. હુતશેષ - યજ્ઞમાં હોમ કરતાં બાકી રહેલો પ્રસાદરૂપ પદાર્થ
    6. હનગામીની - હંસ જેવી ચાલ ચાલનારી
    'ક્ષ' થી શરૂ થતાં
    1. ક્ષણભંગુર - જરાવારમાં નાશ પામે એવું
    2. ક્ષરણ - ભૂમિના ધોવાણની પ્રક્રિયા
    3. ક્ષિતિજ - જ્યાં આકાશ પૃથ્વી મળતાં દેખાય તે

    टिप्पणियाँ